VCSC: Sự kỳ vọng của DN quyết định số phận thương vụ M&A

Thời gian qua, các hoạt động M&A đình đám đã thu hút không ít sự chú ý của doanh nghiệp cũng như các nhà đầu tư. Tuy nhiên, bên cạnh những thương vụ thành công thì không ít thương vụ phải bỏ dở. Vì đâu?

 

Chúng tôi đã có trao đổi với ông Nguyễn Phúc Hảo, Phó Giám đốc, Phụ trách bộ phận Ngân hàng đầu tư, CTCP Chứng khoán Bản Việt (VCSC) về vấn đề này.

Ông đánh giá như thế nào về hoạt động M&A tại Việt Nam hiện tại và xu hướng?

Theo tôi, hoạt động M&A tại Việt Nam thời gian tới sẽ phát triển sâu hơn nhưng vẫn theo xu hướng chung, bắt đầu xuất hiện từ năm 2010 với mục tiêu là các tài sản “giá rẻ”.

Chiến lược của những thương vụ này là tham gia tái cấu trúc, hướng doanh nghiệp tập trung cho hoạt động chính, tích hợp chuỗi giá trị hoặc phát triển thị phần.

Phương thức M&A vẫn duy trì với cách chào mua công khai, thâu tóm và thôn tính doanh nghiệp.

Cụ thể với các thương vụ M&A trong lĩnh vực ngân hàng thời gian qua thì sao, thưa ông? Những thương vụ này có giúp giải quyết các vấn đề đang tồn tại của ngành ngân hàng hay không?

Vấn đề cốt lõi của các thương vụ M&A trong lĩnh vực ngân hàng là nhằm cải thiện tương đối các chỉ số tài chính, tăng quy mô nhưng trước mắt chưa giải quyết được vấn đề nợ xấu.

Đây có thể là động thái tích cực hơn cho ngành ngân hàng trong tương lai khi một ngân hàng mạnh sẽ “đỡ” một ngân hàng yếu và hai ngân hàng “vừa vừa” sẽ đỡ nhau để không bị yếu.

Theo tôi, thời gian tới sẽ vẫn còn những thương vụ M&A ngân hàng vừa là mệnh lệnh hành chính vừa là tự nguyện.

Bản Việt đã tư vấn M&A thành công cho những khách hàng nào? Và tỷ lệ thành công đối với các thương vụ tư vấn của Bản Việt? Các thương vụ nếu thất bại thường do đâu?

Bản Việt đã tư vấn M&A thành công cho nhiều khách hàng, trong đó có Masan Group (MSN), PV Gas (GAS), Vinamilk (VNM), Techcombank, FPT, PVD, Vincem… Đa số những thương vụ này nhằm tái cấu trúc và phát triển thị phần.

Hơn 70% thương vụ tư vấn M&A của chúng tôi đều cho kết quả thành công. Còn lại những thương vụ tư vấn chưa thành chủ yếu là do kỳ vọng các bên thay đổi theo thời gian ngắn hạn. Ngoài ra còn có sự kết hợp với các biến động các chính sách kinh tế và pháp lý.

Tư vấn M&A cho các doanh nghiệp Việt thường gặp khó khăn nhất với những doanh nghiệp chưa xác định rõ tầm nhìn chiến lược phù hợp với đặc thù của Việt Nam. Điều này dẫn đến kỳ vọng của doanh nghiệp không phù hợp, dễ bị thay đổi với những biến động của nền kinh tế và pháp lý. Đặc biệt là trong thời gian lãi suất ngân hàng biến động hay khi có các Thông tư, quy định mới nhưng chưa có hướng dẫn cụ thể…Vì thế doanh nghiệp không thể có được “tiếng nói chung” khi thương thảo.

Thế còn văn hoá quản trị gia đình tại Việt Nam ảnh hưởng như thế nào đến hoạt động M&A?

Đối với các thương vụ M&A có văn hóa quản trị gia đình sẽ bị hạn chế ở hai điểm.

Thứ nhất là việc chia sẻ quyền kiểm soát và điều hành. Ở các doanh nghiệp này thường có sự điều phối nhân sự không phù hợp tại các vị trí quan trọng, họ thường đồng nhất khái niệm con người điều hành, hoạt động và khái niệm con người kiểm soát.

Nghĩa là một đối tác muốn đầu tư vào một doanh nghiệp thì đòi hỏi bộ máy nhân sự phải độc lập trong khi doanh nghiệp đó vẫn mang nặng tính “gia đình trị” khi để những người liên quan nắm giữ những vị trí quan trọng.

Thứ hai là chiến lược phát triển. Doanh nghiệp chỉ đưa ra được chiến lược ngắn hạn hay có những trường hợp có chiến lược phát triển không phù hợp với đặc thù, yếu tố ngành và xu hướng phát triển của ngành.

Vậy yếu tố tiên quyết giúp cho một thương vụ M&A thành công đối với cả bên bán và bên mua là gì? Ông có lời khuyên gì cho các doanh nghiệp đang gặp khó khăn trong việc huy động vốn?

Để một thương vụ M&A thành công cho cả bên bán và bên mua thì sự kỳ vọng của các doanh nghiệp phải phù hợp với thực tế tình hình kinh tế thị trường hiện nay và xu thế trong tương lai.

Có thể thấy, tình trạng “sức khỏe” của các doanh nghiệp hiện nay nói chung vẫn còn “yếu” và vẫn cần thời gian để hồi phục trong một vài năm tới. Vì thế, doanh nghiệp muốn huy động vốn thành công thì trước tiên phải có chiến lược dài hơi, phù hợp với xu thế ngành. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần chú trọng về việc tạo ra được khả năng hồi phục và tăng trưởng trong tương lai.

Cám ơn ông!

Thanh Nụ thực hiện

INFONET